Adalet Teorileri; Rawls, Nozick ve Gerwith

john rawls Rawls’ın adalet teorisi ;

• Rawls tüm ekonomik mal ve hizmetlerin çoğunluğun faydasına en çok olacağı şekilde dağıtımını hedefler.Eşit bir dağıtım olmamasının yine de çoğunluğun faydasına olacağı durumlarda ise yine çoğunluğun faydasını gözetir.
• Rawls’a göre insanlar rast gele yerleştirilmiştir ve bu yerleştirilmenin adaletsiz olduğunu söyler ve bu dünyada adaletli bir kurumun varlığına ihtiyaç olduğuna inanır.
• Rawls’a göre; Her insanın diğer insanların da sahip oldukları kadar temel hak ve özgürlüklere sahip olmaya hakkı vardır.Ayrıca Sosyal ve ekonomik eşitsizlikler hem herkesin avantajına olacak şekilde ayarlanmalıdır.Hem de her pozisyon ve ofisin herkese açık olacağı şekilde düzenlenmelidir.Rawls bu iki prensip içinde birincisinin ikinciye göre daha üstün olduğunu söyler.

• Adalet kavramı temelinde eşitsizlik kaynaklı sınırlamalar yapmaz,sadece herkesin durumunun iyileştirilmesini hedefler.
• Rawls’a göre ilkin en yoksul bireyin refah düzeyinin yüksek seviyelere ilerletilmesi, düşükten yükseğe doğru bireylerin refahının düzenlenmesini içermektedir.
• Göreli temsilcilerin bulunmadığı en basit yapıda önce yoksul temsilcinin refahı arttırılır sonra ikinci yoksulun ve bu durum n-1 den önceki tüm temsilcilerin refah düzeyi için devam eder ve en son zengin durumdaki temsilcinin refahı arttırılır.
• Bu tam olarak ekonomik eşitsizliği yok etmemektedir.Rawls öncelikle gelirdeki bazı farkları savunmaktadır;burada da insanları belli pozisyonlara çeken ve görevlerini yapmaya motive eden dürtüleri öne sürer.Rawls’ın teorisinin temel yapısı; fırsat eşitliğini destekleyen ve asgari sosyal ve piyasa temelli ekonomik sistemi garantileten, hükümetle eşit temel özgürlükler sağlayan “anayasal demokrasi” olabilir.
• Rawls, “Eğer eşitsizlikleri azaltmak işçi sınıfını daha kötü yapacaksa yeniden dağıtımı göz önüne alarak büyük eşitsizliklere izin verilebilir” demektedir.Temel olarak, daha avantajlıların beklentilerinin yükselmesiyle birlikte daha kötü olanların durumu devamlı ilerleyecektir.Eşitsizlikler artan eğitim mevcudiyetiyle ve daha genişleyen beklentilerle belirli bir standarda indirebilme eğiliminde olacaktır.

robert nozickNozick’in adalet teorisi ;

Rawls herhangi bir şekilde dağıtımın adaleti ile ilgiliyken,Nozick dağıtımın oluştuğu süreç ile ilgilidir.İlk olarak, Rawls’ın adalet teorisi insanların haklarını ihlal ettiğini ve dolayısıyla ahlaki açıdan meşru olamayacağını,insanların ehliyetlerini yok saydığını ve diğer adalet teorilerinin de çoğunda olduğu gibi biçimlendirilmiş olduğunu öne sürmüştür

Nozick, biçimlendirmeye ve hedef ilkelerine dayalı adalet teorilerinin insanların haklarını ihlal ettiğini ve dağıtım adaletinin ehliyet ilkesinin tanımadığını öne sürer.Buna göre bireyler gönüllü aktarım, değiş tokuş ve işbirlikçi üretim aktivitesi dahil olmak üzere meşru yollardan elde edildiği sürece sahip oldukları üzerinde yetkilidirler.

• Nozick’e göre bir dağıtımın adil olup olmayışını nasıl oluştuğuna dayalı görülmesi açısından tarihsel ilkelerin önemine odaklanır.Teori şuna dayanmıştır.

1. Bir malı, adalet ilkelerine uygun olarak elde etmiş bir birey bu mal üzerinde yetkilidir.
2. Bir malı, adalet ilkelerine göre, bu mal üzerinde yetkili olan bir başka bireyden aktarım yolu ile elde etmiş bir birey bu mal üzerinde yetkilidir.
3. 1 ve2’deki uygulamalar dışında elde edilmiş bir mal üzerinde birey yetkili değildir.

Merkezi bir dağıtım tüm kaynaklara sahip olan ve bunların nasıl dağıtılacağına karar veren bir kişi veya grup söz konusu değildir.Özgür bir toplumda çeşitli kişiler çeşitli kaynakları kontrol eder ve yeni edinimler gönüllü değiş tokuşlar ile kişilerin eylemleri sonucunda oluşur.Kişilerin kimle evleneceklerini seçtiği bir toplumda eşlerin dağıtımı ne kadar söz konusu ise payların bölüşümü de bundan daha fazla söz konusu değildir.

Gerwith’in adalet teorisi ;

• Gerwith’in adalet teorisinin amacı ahlaki açıdan doğru eylemleri ve kuruluşları ahlaki açıdan yanlış olanlardan ayırt edebilmek için rasyonel bir dayanak oluşturmaktadır.
• Eylemler iki kategorik özellikle birbirinden ayrılırlar; bunlar, ihtiyarilik ve maksatlılık.Gerwith eylemlerin yapısını üç temel adımda açıklar
• Her birey zımnen amaçlarının iyiliği hakkında ve dolayısıyla özgürlüğün ve refahın zaruri iyiliği hakkında değer yargısına varır.
• Zaruri iyilik nedeniyle her birey zımnen özgürlüğe ve refaha sahip olmadığına dair ödev bilinci ile bir yargıya varır.
• Her birey ulaşmak istediği amaçları olan muhtemel temsilci olması nedeniyle bu hakları iddia etmelidir

entelektüel

Edebiyatı sever, şiir dinlemeyi sever, liberal ve politik bir kişidir.

3 comments

  1. […] iki felsefe profesörü karşımıza çıkar. Bunlar Hugo Adam Bedau ve John Rawls’dir. Rawls‘a göre sivil itaatsizlik, yasaların ya da hükümet politikalarının değiştirilmesini […]

  2. […] bütün adalet teorilerinde olduğu gibi *2 fonun oluşturulmasında değil bu fonun nasıl dağıtılacağında belirli sorular kafaları […]

  3. […] bütün adalet teorilerinde olduğu gibi *2 fonun oluşturulmasında değil bu fonun nasıl dağıtılacağında belirli sorular kafaları […]

E-posta adresiniz gösterilmeyecek. Gerekli alanlar * ile işaretlidir.

*