Entelektuel.com

Bu yazıyı yazmamın amacı dünya çelik devi Posco şirketinin geçmişinden bugüne kadar var olan gelişim sürecinde kurumsal yönetim ilkelerini hangi şartlar altında ve nasıl gerçekleştirdiği hakkında bir fikir edinilmesinde yardımcı olmak amacıyla yazılmıştır.

POSCO, ‘Pohang Iron and Steel Company’ (Pohang Demir ve Çelik Şirketi), dünyanın en büyük beşinci çelik üreticisi olan bir firmadır.. 1968’de, Güney Kore’nin Pohang şehrinde devlet şirketi olarak kurulmuş, birkaç yıl sonra halka hisse satmaya başlamış. 1987 sonuna kadar, sermayenin yüzde 29’u, küçük tasarruf sahiplerine satılmıştır. 1988’de devlet, halka açılmayı hızlandırmış, blok hisse alımlarına izin vermeyecek yöntemlerle, tüm dünyada 150 bin küçük pay sahibine hisse satmıştır. 2004 yılı sonunda, şirketin hisse senetleri, Londra ve New York borsalarında işlem görmektedir. Herhangi bir ortak, borsadan alımlarla, şirketteki sermaye payını artırsa bile, şirket ana sözleşmesi, genel kurullarda, yüzde 3’ten fazla oy hakkı sahibi olmasını engellemektedir. Sermaye paylarının yüzde 70’i, Güney Kore uyruklu olmayan küçük ortakların elindedir.

Şirkette var olan komiteler şunlardır;

• Yönetim Kurulu Üyeleri Öneri Komitesi
• Değerlendirme ve Ücretlendirme Komitesi
• Finans ve Operasyon Komitesi
• Yürütme Komitesi
• Denetim Komitesi
• İçerden Öğrenenlerin Ticaretini Önleme Komitesi

Esasında Posco şirketinde bu şekilde komitlerin oluşturulması kurumsal yönetim ilkeleri açısından son derece önemlidir. Bütün bu komiteler yanınsa bu kadar devasa bir firmanın ayrıca ” Kamuyu aydınlatma komitesi ” oluşturması gerekirdi. Bununla şirketin şeffaflığı sağlanmalıdır.  Bu komitenin bu firma için çok önemli olmasının nedenlerinden birisi hiç kimsenin genel kurulda yüzde 3’ünden daha fazla bir oya sahip olamamasıdır. Ayrıca firmanın ortaklık yapısına baktığımızda çeşitli yatırımcılar denilen kısmın esasında birçok kişi olduğunu, birçok ülkede kote olmuş bu şirketin yüzde 73,7 lik kısmının birçok kişi tarafından oluşmasından dolayı kamuyu aydınlatma, ortakları bilgilendirme komitesi şirketin hisse senedini alıp kardan pay alma düşüncesinde olan birçok yatırımcı için son derece önemli bir komite olacaktır.

Pay sahipleri ile ilgili düzenlemeler ve bunların uygulamaları son derece düzgündür. Pay sahiplerinin %3’ten fazla sermaye almaları serbest olmakla birlikte herhangi bir kişinin %3’ün üstündeki paylarının genel kuruldaki oy ağırlığı %3’le sınırlandırılmıştır. Burada özelleştirme ile ilgili devletin büyük bir katkısı sağlanmıştır. Özelleştirme süreci boyunca devlet işletmelerinin tamamı bir program içinde özelleştirilmiştir. Bu özelleştirmelerin kalıcı olmasını sağlamak içinde finansal pazarları düzenleyici bir takım önlemler alınmıştır. Bu önlemlerin temelinde halkın eline geçen hisselerin yeniden az sayıdaki varlıklı kişi, ya da ailede toplanmasını önlemek üzere alınan önlemler yer almaktadır.

Yönetim Kurulu 15 üyeden oluşuyor: Bunların 6’sı yürütmeden sorumlu bağımlı üye, 9’u ise yürütme görevi olmayan bağımsız üye olarak görevliler. Kurumsal yönetim ilkeleri gereğince yönetim kurulunda bağımsız üye sayısı arttırılabilirse kurumsal yönetim ilkelerine daha çok uymuş sayılabilir.

Ayrıca Posco firmasının bu kadar büyümesindeki en temel sebeplerden birisi şirketin herkesin şirketi olarak toplum tarafından kabullenilmiş olmasıdır. Bu şekilde olunca herhangi bir grubun hâkimiyeti şirket üzerinde olmayacak böylelikle şirket almış olduğu kararlarda daha bağımsız olacaktır.

Posco’nun bu başarısında şirketin yönetim kademesinde uygulamış olduğu kurumsal yönetim ilkeleri ile birlikte en önemli etken bu uygulamaları sağlayacak şekilde çeşitli yasal düzenlemeler Güney Kore hükümeti tarafından kanunlaştırılmış ve çeşitli uygulamaları yapmak şirketin inisiyatifinden devletin bir yaptırımı olarak şirketi başarıya götürmüştür. Bunlardan en önemlileri azınlık paylarının güçlendirilmesi, konsolide mali tabloları yayımlama zorunluluğu, denetim komitesi kurma zorunluluğu ve yönetim kurulu ile ilgili yapmış olduğu yaptırımlardır.

Kurumsal yönetim ilkelerinin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli olan şirket ve şirketin en büyük ilgilisi olan devletin bir işbirliğinde olması gerekiyor. Güney Kore bize şirketler ile devletin uyum içerisinde çalıştığında nasıl bir sinerjinin oluşturulabileceğini en iyi gösteren örnek olarak Posco’yu bize sunmaktadır.

Posco modeli bir kurumsal yönetim örneği olarak gözümüzün önünde parlayan bir yıldız olarak görülmektedir. Önemli olan Amerika’yı yeniden keşfetmek değildir. Var olan bu yapının nasıl yapıldığı iyi bir şekilde incelenmeli. Posco’nun başarıya ulaşmasındaki etkenlerin neler olduğu ve bunların önem derecelerinin belirlenmesinden sonra önem derecesi en yüksek olan uygulamanın şirketlere uygulanması gerekmektedir.